top of page

Κώστας Τσιλιμαντός
Σκέψεις  ενός  ποιητή  και  φιλολόγου

  • Κώστας Τσιλιμαντός

Αυτή η ονομασία που είναι καθαρά ελληνική, πέρασε με κίβδηλη αντιγραφή, στη δεκαετία του 1950-60, στην γειτονική χώρα. Tόσο πρόσφατος είναι ο τίτλος, σε μια χώρα βαμμένη κυριολεκτικά και μεταφορικά στο κόκκινο.

Θυμάμαι στη δεκαετία 1940 ,στη χώρα μας, το ποίημα που αποστηθίζαμε στις τάξεις του δημοτικού, «Χώμα ελληνικό» άρχιζε: Τώρα που θα φύγω και θα πάω στα ξένα/άφησε να πάρω κάτι κι από σένα , Γαλανή Πατρίδα πολυαγαπημένη.

Γαλανόλευκη σημαία και γαλάζια πατρίδα σε όλη την Ευρώπη μόνον η χώρα μας είχε αυτό το προνόμιο της ονομασίας. Το διαπιστώσαμε πρόσφατα και όταν πολλές χώρες που θέλησαν να τιμήσουν τα διακόσια χρόνια της εληνικής επανάστασης, μας τίμησαν με γαλάζια χρώματα και φωτισμούς

Ο γεννήτορας του τουρκικού τίτλου είναι έμμεσα η Ελλάδα, και να γιατί.

Στα 1962 κυκλοφορήθηκε στην Πόλη από την τη φιλόλογο των κλασσικών γραμμάτων Azra Erhat το βιβλίο «Mavi yolculuk» που σημαίνει γαλάζιο ταξίδι.

Μια συντροφιά από 17μορφωμένα άτομα, επιστήμονες και συγγραφείς, μεταξύ αυτών και δυο λογοτέχνες φίλα προσκείμενοι στα ελληνικά γράμματα, οι γαλάζιοι επιβάτες, επιχείρησαν ένας ταξίδι στα μικρασιατικά παράλια, ξεκινώντας από τις ιωνικές ακτές: Όπως Αλκαρνασσός. Μίλητος.Μυκάλη, Έφεσος, Φώκαια, μελετώντας τους τόπους, τα μνημεία, τους μύθους και τους ανθρώπους, αλλά δεν άφησαν ασχολίαστες την απέναντί τους τη Σαμο και τη Λέσβο( με Πολυκρατη, Αρίονα , Σαπφώ και Αλκαίο) και έχοντας οδηγούς τον Όμηρο και Ηρόδοτο, φτάνουν στον Ελλήσποντο και την Τρωάδα, με τελευταίους σταθμούς την Τένεδο και Ίμβρο.

Η διοργανώτρια Αζρά έχοντας προγόνους που καταγόταν από τη Θεσ/νίκη, που μιλούσαν τα ελληνικά στο σπίτι της, σπούδασε στην Ευρώπη τα κλασσσικά Γράμματα και αργότερα μετάφρασε ‘Ομηρο, Ησίοδο, Αριστοφάνη και μάλιστα την Ιλιάδα δεν την μετέγραψε ως ILYAS, αλλά με τον νεοελληνικό τύπο ILYADA,αργότερο και ODYSSEIA.

Κατά το ταξίδι τους βλέποντας κατά τόπους και διασπιστώνοντας τα θαύματα που επιχειρήθηκαν από έλληνες δημιουργούς στην Ιωνία, σε μια στιγμή στο βιβλίο της η Αζρά ξεφώνησε: Αυτό, λοιπόν, είναι΄το ελληνικό διαθρυλλούμενο θαύμα; Μ α αυτό είναι Θαύμα της Ανατολής.

Αυτή η φράση του βιβλίου ήταν η σπορά λόγου που κατέστη Μάννα για τους Τούρκους , να γεννήσει, με την πάροδο των τεκταινομένων, τη.. γαλάζια πατρίδα του Σουλτάνου. Βήθησαν και άλλοι σύντροφοι που είπαν ότι οι υλιστές ίωνες δεν έχουν καμιά σχέση με τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη Δειλά –δειλά ανακάλυψαν να το ομολογούν και οι ίδιοι σε διάφορες κριτικές για το βιβλίο αυτό, που κατέστη περίφημο. Kάπου, δηλαδή, ο αβροδίαιτος ιωνικός πολιτισμός, που αρχίζει από τοn 10o αιώνα π.Χ.(και Ίων στα τουρκικά είναι ο Yunan) σκόπιμα έγινε πολιτισμός της Ανατολής και από εκεί το ΑNADOLU έγινε η τουρκική Ανατολή για τους Τούρκους, οι οποίοι ήρθαν στην ανατολή μετά τον 10 αιώνα μ, Χ.(Μάχη μαντζικέρτ 1071 μ . Χ.)

Την ίμβρο τότε, που κατοικούσαν πάνω από 12 χιλιάδες Έλληνες, η Αζρά την ονόμασε «ευτυχισμένο νησί και «νησί των ευτυχισμένων» όπως διαπίστωνε, ΤΟΤΕ, για τους κατοίκους του .

Η Αζρά Έρχατ μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1971 συνελήφθη και έμεινε στη φυλακή για τέσσερεις μήνες.

Προσωπικά έζησα από το 1948 μέχρι το 1970 στην Πόλη. Ουδέποτε μέχρι τότε είχε ακουστεί αυτό το παραξένισμα, αυτή η ονομασία, αλλά έκτοτε προφανώς εκυοφορείτο…και με την πάροδο του χρόνου, όπως η ελληνικότατη «παιπαλόεσσα Ίμβρος» του Ομήρου έγινε GÖKÇE ADA , έτσι συνετελέσθη και εδώ η πλαστογραφία. Η Γαλάζια Πατρίδα …τουρκική!

Οι άνθρωποι που έζησαν στα Ιωνικά περιγιάλια: o μεγάλος πάντων Ομηρος, ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης , φιλόσοφοι και οι τρεις από τη Μίλητο, ο Ξενοφάνης από τον Κολοφώνα ,(ανάμεσα στην Έφεσσο και Σμύρνη), ο μεγάλος Ηράκλειτος από την Έφεσσο, ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό, ο Avαξαγόρας από τις Κλαζομενές κοντά στη Σμύρνη, ο Έύδοξος από την Κνίδο, ο Ηρακλείδης από τον Πόντο, όλοι αυτοί, πολυχρονεμένε μου Σουλτάνε, μια φυλή, μαζί με τη γλώσσα τη θρησκεία και τα ήθη, ανήκαν και ανήκουν για πάντα σε μια ΝΟΗΤΗ γαλάζια πατρίδα, ακαπήλευτη, αιώνια , ελληνική! Γκέγκε; Πάντα για μας στην ΙΩΝΙΆ, Σ ΈΝΑ ΚΑΡΆΒΙ ΠΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΩΣΕ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ θα: ΦΥΣΑΕΙ ΑΓΕΡΑΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΜΕ ΤΑ ΠΑΝΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ!

  • Κώστας Τσιλιμαντός


Στου άλλου ύπνου τη μορφή

Τινάχτη ουρλιαχτό η φωνή μου.

Μα εσύ γαλήνια γελαστή,

Μου άφηνες το έχε γειά, ψυχή μου.

Βαρύς θα κάθεται ο καημός

Να καίει βαθιά στα φυλλοκάρδια,

Για όσα δεν πήρα σου φιλιά,

Κι όσα δεν έδωκά σου χάδια!

Στον τάφο σου θα καίει το φως

Και μέσα μου θα καίει καντήλι,

Κι αφού τραγούδια δεν μπορώ,

Για σε η φωνή μου ένα κοχύλι.



Είναι ο ιστορικός που αποκάλυψε σε βάθος την ανθρώπινη φύση με τα αναλλοίωτα στους αιώνες χαρακτηριστικά, έφερε στο φως τα βαθύτερα αίτια των πολέμων, την αληθεστάτην, αλλ’ αφανεστάτην πρόφασιν», κατέγραψε με απαράμιλλο τρόπο την αλαζονεία της δύναμης και προεξόφλησε για όλα τα εγκλήματα που γίνονται και θα γίνονται στο μέλλον, «τα γιγνόμενα και αεί εσόμενα», όσο δεν (θα) αλλάζει η φύση των ανθρώπων «έως αν η αυτή φύσις των ανθρώπων ή»

Στο κέντρο του ιστορικού γίγνεσθαι βλέπει την ανθρώπινη φύση με όλες τις βασικές ψυχολογικές καταστάσεις που κυριαρχούν: Ιδιοτέλεια, φιλοδοξία, υπεροψία, πλεονεξία, αλαζονεία, και τη δύναμη την οικονομική που κινεί προς δράση.

Ο ισχυρός τρώγει τον αδύνατο. Ο αδύνατος αναγκαστικά ζητεί την προστασία του ισχυρού. Ο ισχυρός προσφέροντάς τη ν γίνεται ισχυρότερος. Η προστασία που ζητεί ο αδύνατος για να επιβιώσει, γίνεται αφορμή να χάσει την ελευθερία του.

Αυτοί που γράφουν ιστορία, όχι αναζητώντας την αλήθεια, αλλά χάριν ιδιoτελών σκοπών, για να δικαιολογήσουν την τάξη τους, την παράταξή τους, είναι οι ιστορικοί που επιδιώκουν «αταλαίπωρον την ζήτησιν της αληθείας» και «αγώνισμα ες το παραχρήμα ακούειν»(σε πιο ελεύθερη μετάφραση αυτό σημαίνει «πονήματα που γαργαλούν τα αφτιά»).

Με το κριτικό του πνεύμα και την πιο αυστηρή αντικειμενικότητα διαπιστώνει ότι δε συμβαίνουν τα πολιτικά δρώμενα, με βάση τη δικαιοσύνη, τους όρκους, τις υποσχέσεις, το φόβο του Θεού (των θεών ,τότε), αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα, μια και στον τομέα αυτό, επικρατεί η ΔΥΝΑΜΗ και το ΣΥΜΦΕΡΟΝ. Όσες φορές ο αδικημένος επικαλείται τον θεό και την δικαιοσύνη, ο μέν θεός βέβαια δεν απαντά, η δε δικαιοσύνη κωφεύει. Όπου υπάρχει το θείον , υπάρχει μόνον ως ψυχολογική θέση στους ανθρώπους, ποτέ έξω από αυτούς. Πολύ περισσότερο ο Θουκυδίδηςδεν βλέπει ΜΟΊΡΑ και προδιαγραφή, που έβλεπε ο Ηρόδοτος. (στη νουβέλα με τον Κροίσο). Μόνο το τυχαίο συμβάν, τον άλογο παράγοντα, που είναι δυνατόν να αλλάξει το ιστορικό γεγονός. Πολιτική και ανθρώπινη αναγκαιότητα παρασύρει τους υπερέχοντας δυνατούς να επιβάλουν την κυριαρχία τους με τη βία. (το μήνυμα του Θ,)

Εξ αιτίας του πολέμου ανατρέπονται όλες οι καθιερωμένες αξίες , «ο δε πόλεμος υφελών την ευπορίαν του καθ’ ημέραν, βίαιος διδάσκαλος και προς τα παρόντα τας οργάς των πολλών ομοιοί», (3,82) που σημαίνει ότι ο πόλεμος αφαιρώντας την καθημερινή καλοπέραση γίνεται διδάσκαλος της βίας και εξομοιώνει τις ψυχικές διαθέσεις των πολλών προς την παρούσα πολεμική κατάσταση. Και λίγο πιο κάτω γράφει: «και την ειωθείαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσει» που σημαίνει και την καθιερωμένη σημασία των λέξεων με τις οποίες δηλώνουνται τα πράγματα, τις άλλαξαν αυθαίρετα, για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. Έτσι η παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ανδρική αρετή, η προσωπική διστακτικότητα δειλία, η σωφροσύνη προσωπίδα της ανανδρίας. Όποιος φερνόταν έξαλλα, γινόταν αρεστός, όποιος έφερνε αντιρρήσεις ύποπτος. Η συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμός από την κομματική αλληλεγγύη. Τις εύλογες προτάσεις των αντιπάλων τις δέχονταν με υστεροβουλία, τους όρκους τούς κρατούσαν τόσο μόνο, όσο δεν είχαν τη δύναμη να τους καταπατήσουν και ήταν ευκολότερο να φαίνονται επιδέξιοι οι κακούργοι, παρά να θεωρούνται τίμιοι όσοι δεν είχαν δόλο. Αυτοί που κρατούσαν ουδέτερη στάση γίνονταν θύματα και των δυο παρατάξεων, ή διότι δεν συμμετείχαν στον κοινό αγώνα ή από φθόνο για την ενδεχόμενη σωτηρία τους, Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούσαν να κάνουν το κακό και να θεωρούνται έξυπνοι, παρά να είναι καλοί και να θεωρούνται βλάκες.

Η αλαζονεία του Δυνατού που δεν υπολογίζει καμιά δικαιοσύνη και παραμερίζει κάθε ευσπλαχνία , η αποκτήνωση του ανθρώπου γνωρίζομε, σε ποιους αναφαίρεται; Στους Αθηναίους του ΕΠΙΤΑΦΊΟΥ(τότε, και σε κάθε Υπερδύναμη σήμερα). Η συμβατική ηθική μπρος στις αδήριτες ανάγκες και τις αλλαγές που φένει η φρίκη του πολέμου καταρρέει. Ο άνθρωπος μένει γυμνός με τα πάθη του.

Όσοι διαβάσατε τον απαράμιλλο ύμνο της αθηναϊκής δημοκρατίας, διαβάστε αμέσως παρακάτω και την τραγική του Αποκαθήλωση. Είναι ο ΛΟΙΜΟΣ που στον πόλεμο αποκτηνώνει. Ο Θ. είναι παράλληλα και μεγάλος καλλιτέχνης αφού δίπλα στο αριστούργημα του Επιταφίου, έστησε και την τραγωδία του Λοιμού.

Θα ακολουθήσουν στο πέμπτο βιβλίο τα ΜΗΛΙΑΚΆ, όπου «η διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» πάει στα σκουπίδια, με τους δημοκράτες Αθηναίους που «κατέσφαξαν όλους τους ενήλικους Μηλίους όσους συνέλαβαν και πούλησαν ως δούλους τα παιδιά και τις γυναίκες του νησιού. Κατόπιν αποίκησαν το νησί στέλνοντας εκεί πεντακόσιους αποίκους» (Ε.116).

Όλων αυτών των κακών αιτία ήταν το πάθος για την απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας, η πλεονεξία, η φιλοδοξία που έσπρωχναν τις φατρίες να αγωνίζονται με λύσσα. Το πικρό νόημα του Θουκυδίδη στη διαλεκτική της ιστορίας είναι ότι μιλούν με ίσους όρους μόνον όσοι έχουν και ισομερείς δυνάμεις. Το να επικαλείσαι λαμπρά παρελθόντα ή οφειλόμενα χρέη, στην πλάστιγγα των πολιτικών δρωμένων δεν έχει κανένα βάρος. Ο Θουκυδίδης καταπιάνεται με ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν πριν από 2400 χρόνια και γράφει μια ιστορία που δεν πρόλαβε να αποτελειώσει, μα τι δύναμη μυαλού ήταν αυτή, ώστε να κρίνει τα συμβάντα ανεπηρέαστος από αυθεντίες, ανεπηρέαστος από την Παράδοση, ανεπηρέαστος από την αγάπη του τόπου του, και να φτάνει να επιλέγει τον μελλοντικό αναγνώστη του προκαλώντας τον και τινάζοντάς του τη φράση «εγώ δε γράφω για να γαργαλάω αφτιά» , αλλά το έργο μου είναι «κτήμα ες αεί» για όποιον έχει κότσια να με διαβάζει.

Ο Θουκυδίδης με το απαράμιλλο έργο του είναι ως να λέει: Προσέξτε, διότι αν φθάσετε με τα έργα σας στηνεπαλήθευση των πρώτων σημαδιών των γραφομένων μου , δεν υπάρχει επιστροφή!

    Η ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΓΝΩΜΗ

Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας στο περιεχόμενο του ιστολογίου μου. Αν κάτι σας άρεσε, αλλά ακόμα κι αν σας βρήκε αντίθετους, θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας, συμπληρώνοντας την παρακάτω φόρμα.

Your details were sent successfully!

bottom of page