Λόγος στερνός για τον Τάσο Μπαντή

Θλιβερό προνόμιο δάσκαλος να κηδεύει το μαθητή του. Αντιστροφή του

φυσικού νόμου.

Παράξενα που λειτουργεί κάποτε  η Φύση!

Και ήταν ο Τάσος από τα πιο αγαπημένα μου παιδιά. Ήταν καταπληκτικά

εκείνα τα πρώτα μου χρόνια, που ως δάσκαλος στη Μεγάλη του Γένους

Σχολή, αργότερα και στο Ιωακείμειο, είχα το προνόμιο να πετύχω τάξεις, που

έμειναν ριζωμένες στη μνήμη μου, για όσο ακόμα θα ζώ.

Ο Τάσος μετά την αποφοίτησή του από το δημοτικό σχολείο του Φερίκιοϊ,

εγγράφηκε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και φοίτησε μόνο  δυο χρόνια (στις

τάξεις Α και Β κατά τα σχολ. έτη 1962-4). Δυο αξέχαστα χρόνια. Ήταν τα

παιδιά που ρουφούσαν ό,τι τους έδινα.

Ο Τάσος πρώτος ανάμεσα στους πρώτους. Δεν είχα την τιμή να τον έχω και

παραπέρα, γατί η οικογένειά του απελάθηκε και το Φθινόπωρο του 1964 ο

Τάσος ήρθε στη Θεσσαλονίκη. Οικογένεια εκπατρισμένη, φτωχή, και τα

πρώτα χρόνια της ενσωμάτωσης δύσκολα. Για να τα βγάζει πέρα ο νεαρός

μαθητής, παράλληλα με τη φοίτησή του στο Γυμνάσιο, παρέδινε ιδιαίτερα

μαθήματα ανακουφίζοντας και τους δικούς του. "Με τα Ελληνικά που ήξερα

απ' τη Μεγάλη Σχολή" μου ομολόγησε. Το πήρα ως φιλοφρόνηση, γατί

εκείνα τα πρώτα μου χρόνια πείρα διδαχτική δεν είχα, απλώς μια φλόγα είχα

που ένιωθα να με καίει.

Εκείνη την εποχή στη Μεγάλη Σχολή υπήρξε μια δασκάλα των τουρκικών

μαθημάτων, ξανθιά, όμορφη, γαλανομάτα, και, λίγο σπάνιο, όμορφη και σαν

άνθρωπος, η Σενάη. Τα παιδιά, λίγο πολύ, την είχαν ψιλοερωτευτεί κατά

ομολογία του Τάσου. Εκείνη μια Κυριακή τα πήρε και τα πήγε στο θέατρο.

Αυτό ήταν!  Άστραψε φως και γνώρισεν ο νιος τον εαυτό του!

Ο Τάσος μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν ήξερε καν τι σημαίνει θέατρο, αγνοούσε

την ύπαρξή του. Και όμως έφτασαν δυο θεατρικές ώρες για να χαραχτεί μέσα

του με κόκκινα γράμματα, ο δρόμος που θα ακολουθούσε από δω και μπρός.

Ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. Μια εμπειρία τέτοιας ολκής, που ο Τάσος

εκτινάχθηκε έξω από τον εαυτό του, για να γίνει αυτό που θα γινόταν, αυτό

που έγινε. Γύρισε πίσω, μεταμορφωμένος, άλλος άνθρωπος.Φτάνοντας στη

Θεσσαλονίκη δεν είχε άλλο σκοπό, δεν έβλεπε τίποτε άλλο, τις όποιες

ελεύθερες ώρες του, που τον είχες, που τον έχανες, πάντα θα ήταν σε μια

γωνιά θεάτρου να παρακολουθεί τα δρώμενα.

Μετά το Λύκειο φοίτησε στη Φιλοσοφική Θεσ/νίκης και παράλληλα στη Σχολή

Θεάτρου του Κυριακή Χαρατσάρη από τις οποίες και αποφοίτησε με τις

καλύτερες των διακρίσεων. Δεν τέθηκε καν θέμα εκλογής κατόπιν. Η Φιλ/κή

Σχολή ήταν για να του ευρύνει τους γνωστικούς ορίζοντες. Το θέατρο ήταν όχι

η ζωή, η ψυχή του.

Από κει και πέρα είτε ως ηθοποιός στο Κ.Θ.Β.Ε., είτε στο Ανοιχτό Θέατρο του

Γιώργου Μιχαηλίδη και στο θίασο Τζένης Καρέζη - Κώστα Καζάκου, είτε ως

ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Θεάτρου " Η Σκηνή", είτε ως πρωτοστάτης στην

ίδρυση του Θεατρικού Οργανισμού "Μορφές", είτε ως θεατρικός δάσκαλος

στην Ανωτέρα Σχολή Δραματικής Τέχνης των Μορφών, είτε ως σκηνοθέτης

μιας πληθώρας έργων, ένα μετρούσε για τον Τάσο, η καλλιτεχνική

δημιουργία.

Με αξιοπρέπεια, με αντοχή, με πείσμα και πάντα με ανοιχτή καρδιά, είτε

υποδυόμενος είτε διδάσκοντας ρόλους, δινόταν ολόψυχα κάθε μέρα και

σπαταλούσε το πλούσιο είναι του, που ανανεώνονταν σαν το σπλάχνο του

Προμηθέα.

Τον εκτίμησε ιδιαίτερα ο Μάνος Χατζηδάκις και τον προσέλαβε ως παραγωγό

ραδιοφωνικών εκπομπών για το θέατρο και τη λογοτεχνία επί πέντε έτη

(1976-1981).

Ο Τάσος απέφευγε τις πολυμέρειες που κατακερματίζουν, δε δέχτηκε να

παίξει σε σείριαλ, που θα του έκαναν πιο άνετη τη ζωή, απέφυγε ακόμη και

τον κινηματογράφο, γιατί σκοπός και μοναδική του αγάπη ήταν το θέατρο.

Ασυμβίβαστος στα πιστεύω του, διάλεξε να γίνει ένας μοναχός, ένας

ιερουργός του θεάτρου με το σώμα του πυρσό.

Τιμήθηκε με το βραβείο Θεάτρου της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και

Μουσικών Κριτικών στο έργο του Ευγενίου Λαμπίς " Η υπόθεση της οδού

Λουρσίν" για την εξαιρετική σκηνοθεσία του. 

Το Νοέμβριο του1999 ίδρυσε την Εταιρεία Θεάτρου "Εμπρός", συνεργάστηκε

με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και στα ξένα έργα που ο ίδιος

ανέβαζε, ο ίδιος έκανε και τις μεταφράσεις.       

Δέχτηκε μόνο μια φορά να παίξη στον κινηματογράφο στην ταινία του

συμπολίτη του Τάσου Μπουλμέτη "Πολίτικη κουζίνα", γιατί επρόκειτο για την

αγαπημένη του Πόλη -μοναδική φορά που την επισκέφτηκε κατά τα

γυρίσματα- και για ένα ιδιαίτερο λόγο ακόμη που χαρακτηρίζει τους γνήσιους

Πολίτες,  για την αγάπη του στα μπαχαρικά, στις μυρουδιές, σύμφυτα με το

καλό φαγητό.

Αυτή ήταν μια άλλη αδυναμία στη ζωή του.Ο Τάσος, ως γνήσιος Πολίτης, δεν

κατείχε μόνο την τέχνη να μαγειρεύει έξοχα, αλλά και το χάρισμα να

προδιαθέτει τους εκάστοτε συνδαιτυμόνες του και να κάνει τα φαγητά

του ακόμη πιο νόστιμα, προλογίζοντας, την ώρα του σερβιρίσματος,  τις

νοστιμιές του με πολυποίκιλλα διανθίσματα που διέθετε ο εύχυμος λόγος του.

Η ζωή μάς έχει αποδείξει πως σώμα και πνεύμα είναι ένας ενιαίος

οργανισμός.  Όταν τρέφεται το ένα, απαραίτητα τρέφεται και το άλλο,

οπότε αξίζει σίγουρα τις φροντίδες μας, όπως το έκανε και ο ίδιος.

Ευγενής, με τον καλό λόγο πάντα στα χείλη, παρέμενε αναλλοίωτος στις

φιλίες του και στους παλιούς του συνταξιώτες. Όποτε του δινόταν η ευκαιρία,

κατέβαινε τα σαβατοκύριακα από τη  Θεσσαλονίκη να τους συναντήσει, αλλά

και με μια προϋπόθεση. Να πάνε μαζί στο θέατρο.

 Τους πήγε και στο γιαπωνέζικο Νο, κι ενώ οι φίλοι του μετά από μισή ώρα

ένιωθαν ασφυξία,

εκείνος σπαρταρούσε από ενθουσιασμό. Άλλοτε τους είχε πάει στο Ηρώδειο,

στη "Μήδεια" με

την Παπαθανασίου και εκεί ήταν η αποκορύφωση του Τάσου. Οι συνταξιώτες

του θυμούνται πώς δονούνταν ολόκληρος την ώρα της παράστασης και σε τί

φρενίτιδα χειροκροτημάτων είχε ξεσπάσει στο τέλος.

Τέτοιος ήταν ο Τάσος, που είχε αγωνίες πολύ πιο πάνω από την ατομική του

περιπέτεια.

"Καλλιτέχνης θα πεί να μή μετράς, να μη λογαριάζεις, να ψηλώνεις όπως το

δέντρο που δε βιάζει το χυμό του, που αδείλιαστο αψηφάει τις ανοιξιάτικες

μπόρες, χωρις να φοβάται μη δεν έρθει το καλοκαίρι" μας λέει ο Ρίλκε σε

γράμμα του σ' ένα νέο ποητή.

Το καλοκαίρι για τον Τάσο ήταν σύντομο. Οι μαθητές του θεάτρου του που

έκλαιγαν απαρηγόρητα στο φέρετρό του, έδειχναν φανερά την αδικία που του

έγινε.  

Στην ακμή του επάνω έπεσε ο Τάσος. Έτσι ξαφνικά,

απροειδοποίητα, φύσηξεν η νύχτα, σβήσανε τα σπίτια, οι άνθρωποι, τα

όνειρα.

Αναίσθητη, άδικη μοίρα, δεν άφησε το δέντρο να δώσει τόσους άλλους

καρπούς, που θα μέστωναν επάνω του.

Μπροστά στην ακατανόητη απόφασή της είμαστε, δυστυχώς, υποχρεωμένοι

να υποκλιθούμε.

Μαζί με τους μαθητές σου, τους συνεργάτες σου, τους θεατές σου, τους

φίλους σου, τους συνταξιώτες σου από την Πόλη, ο δάσκαλος θρηνεί το χαμό

σου και μια θλιμμένη κρητική μαντινάδα ανεβαίνει στα χείλη του:

                  Ήλιε μου  και πώς βιάστηκες να πας να βασιλέψεις!

H Αρχαία Ελληνική Τραγωδία

Στον ανωτέρω τίτλο η λέξη «ελληνική» είναι περιττή, διότι μπορεί να γράφτηκαν στα νεώτερα χρόνια και αλλού «τραγωδίες», αλλά κατά μίμηση του όρου. Αυθεντική είναι μόνον η ελληνική.

Αλλά και αυτή μόνον για έναν αιώνα, τον πέμπτο π.Χ. εκεί που ο πολιτισμός με την τραγωδία έφτασε στο μεγαλύτερο ύψος της ακμής του. Εκεί ανθίζει και ωριμάζει. Χάνεται η δημοκρατία, σβήνει και αυτό το μεγαλειώδες άνθος.

Εμείς εδώ δεν θα ασχοληθούμε με το πώς γεννήθηκε και πως εξελίχθηκε η τραγωδία, στην οποία αρχικά πρωταγωνιστούσαν στη σκηνή οι θεοί. Αυτά μπορεί να τα βρεί κανείς εύκολα σε οποιαδήποτε Γραμματολογία.

Όταν απομακρύνθηκαν οι θεοί από τη θυμέλη και αυτό σημαίνει ότι πρωταγωνίστησε στη σκηνή ο άνθρωπος, και αυτό το δεύτερο σημαίνει ότι το άτομο έγινε αυτεξούσιο, δηλαδή απέκτησε την ικανότητα να διατηρεί την ελευθερία της σκέψης και δράσης του και το δικαίωμα να επιλέγει, αντιμέτωπος με τη μοίρα του και δημιουργός της ζωής του, τότε πλέον δεν έχομε πάλη θεών αλλά πάλη θνητών στη σκηνή. Προϋπόθεση απαραίτητη και βασική για αυτή τη δημιουργία είναι το ελεύθερο πολίτευμα, η συμμετοχή κάθε πολίτη στα κοινά, το υψηλό πνευματικό επίπεδο, βασικές έννοιες της Δημοκρατίας , που χάρη σε αυτές τις βασικές αρχές τα άτομα μεγαλώνουν και γαλουχούνται στην υπευθυνότητα και υπεύθυνη πράξη σημαίνει ελευθερία. Μόνον έτσι μπορεί να νοηθεί πνευματική δημιουργία. Μπορεί ποτέ να νοηθεί ευθύνη, όταν το άτομο είναι ανελεύθερο;

Ευθύνη και ελευθερία δημιούργησαν τη γνήσια τραγωδία, που έλαβε την υψηλή μορφή της στον 5ο π.Χ. αιώνα στην Αθήνα, που ο Πίνδαρος την ονόμασε «δεινόν πτολίεθρον» κι αργότερα ο Ισοκράτης σχολείο όλης της Ελλάδος.

Ξεκινώ με ένα παραλληλισμό. Πώς εισέρχεται ένας πιστός στην εκκλησία, με ευλάβεια και δέος, έτσι πρέπει να φανταστούμε τον αρχαίο θεατή προσερχόμενο στο θέατρο, που ήταν το ιερό τέμενος του Διονύσου,-θεού της τραγωδίας- στη νότια πλευρά της Ακρόπολης. Παρακολουθούσε ένα ποιητικό προϊόν μιας έντονα ηρωικής και θρησκευόμενης εποχής, που μπορεί να είναι μύθοι εφτακοσίων ή χιλίων χρόνων πιο παλιοί. (Τρωικός, Μυκηναϊκός, Θηβαϊκός, Αργοναυτικός Κύκλος).

Αυτή την ευλάβεια και το δέος, δεν τα έχει ο σημερινός θεατής, για τον απλούστατο λόγο ότι η θρησκεία σε εμάς έχει αλλάξει και ο σημερινός κόσμος μας είναι θρησκευτικά και μεταφυσικά αφυδατωμένος . Ο τραγικός λόγος προϋποθέτει Δία και Δωδεκάθεο. Η κραυγή στο Δία συγκλόνιζε. Χωρίς αυτά εμείς τι μπορούμε να καταλάβουμε από το ρίγος που πρόσφερνε τότε μια τραγωδία…

Εκεί αποκαλύπτονταν ένας κόσμος άλλου τύπου και διαμετρήματος, με λόγο υψηλού ύφους, και ανεπανάληπτης λάμψης, που δεν είναι ο δικός μας κόσμος .Ένα σκαλοπάτι πάνω από τους θνητούς, ένα πιο κάτω από τους θεούς- το ενδιάμεσο αυτό επίπεδο είναι ακριβώς το επίπεδο της τραγωδίας. (Τερζάκης). Αυτά εύκολα λέγονται, αλλά πώς βιώνονται; Η τραγωδία υπήρξε βίωμα και μάλιστα συγκλονιστικό. Ο θεατής έβγαινε διαφορετικός στην έξοδο απ’ το θέατρο, απ’ ότι εισέρχονταν. Το θέατρο για τους Αθηναίους έγινε το μεγάλο σχολείο, όπου σφυρηλατούσε το πνεύμα και το ήθος της εποχής. Tότε η λέξη ψυχαγωγία δεν σήμαινε μόνο διασκέδαση, αλλά και ανύψωση της ψυχής.

Η γλώσσα της τραγωδίας χρειάστηκε νέο εκφραστικό λόγο, νέα γλώσσα για να περικλείσει τις μεγάλες ιδέες της, κάθε τραγωδός ήταν και γλωσσοπλάστης και έτσι η ελληνική γλώσσα έγινε η γλώσσα με τα υψηλότερα γλωσσικά σχήματα κα διδάγματα.

Βασικό στοιχείο υπήρξε η Σύγκρουση, αυτό που οι αρχαίοι ονόμαζαν «αγών». Ποτέ ατομικές περιπτώσεις και οι ήρωες, ποτέ τυχαία πρόσωπα, μόνον υπεύθυνα άτομα με υπεύθυνες θέσεις εναντίον ακατανίκητων δυνάμεων. Και η σύγκρουση υπήρξε μεγαλειώδης.

Και το περιστατικό, είναι τραγικό , διότι πέρα από ωμές διατυπώσεις, είναι υψηλός λόγος που δονεί, είναι γιατί σε κάνει να υψωθείς σε μια ιδέα.

Κάθε τραγικό για να επέλθει σύγκρουση στηρίζεται απαραίτητα επάνω σε μια ασυμβίβαστη αντίθεση. Μόλις εμφανισθεί συμβιβασμός ή γίνει δυνατός , το τραγικό εξαφανίζεται

Σύγκρουση αξιών, σύγκρουση παλαιών με καινούργιες, με κατεστημένες δυνάμεις, με το πεπρωμένο, με θεούς, και πάντα με προκύπτουσα σημασιολόγηση της ζωής και του κόσμου.

Η πτώση του ήρωα με ανυπέρβλητες δυνάμεις είναι τελικά αναπόφευκτη, αλλά ΧΩΡΙΣ ΗΘΙΚΗ ΗΤΤΑ, χωρίς εκμηδένιση του ατόμου, με έξαρση του ηρωισμού και της πάλης. ΜΕ ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ, διότι ο ήρωας αιρόταν σε ένα ιλιγγιώδες για την τόλμη του ύψος, που η αναπόφευκτη πτώση του το εξευγένιζε. Η πτώση μετά την άνοδο είναι ένας φυσικός νόμος, όπως ο θάνατος διαδέχεται τη ζωή. Αν δεν έπεφτε, θα ήταν για πάντα κυρίαρχος όπως ο θεός. Και τότε πως θα υπήρχε λύτρωση, από τη θεϊκή απολυταρχία;

Η τραγωδία σαλπίζει το δικαίωμα του ανθρώπου να κυβερνά τον εαυτό του, να έχει την ευθύνη των πράξεών του και να πληρώνει για τα σφάλματά του (Αλ. Σολομός).

Oι ήρωες με την ποικιλία των τυχών, τη σφοδρότητα των παθών, με το μεγαλείο του αγώνα τους, συγκλονίζουν τον θεατή.Τίποτα πιο τρομερό από τον Άνθρωπο «κουδέν ανθρώπου δεινότερον».

Ερμηνεία τραγωδίας χωρίς άδοντα χορό, είναι ως να παρακολουθείς στην εκκλησία το Θείο δράμα χωρίς ψάλλοντας χορούς. Τίποτε δεν διαδραματίζεται στη σκηνή χωρίς την επέμβαση χορού, δηλ. τη συλλογική αντίδραση.

Ο χορός στην τραγωδία αντιπροσωπεύει την κοινή μοίρα, την κοινή γνώμη των ανθρώπων. Το χορικό άσμα στην τραγωδία έχει λειτουργική σχέση με το δραματικό έργο. Στα χορικά διακρίνουμε τις μεγάλες δυνάμεις που κυβερνούν το δράμα. Εμείς μόλις το 1930 με τις Δελφικές γιορτές ανακαλύψαμε το μέλος του χορού, χάρις στο Σικελιανό.

Νομίζω πως το ελληνικό μοιρολόι που απαγγέλουν τραγουδιστά, κάποιες γυναίκες στα χωριά ακόμη και σήμερα, πάνω στο φέρετρο, μας δίνει κάποιο απτό δείγμα του είδους. Τα ελληνικά μοτίβα προσφέρουν λύσεις στις σημερινές δυσκολίες ανεβάσματος των χορικών μιας τραγωδίας.

Τρείς λέξεις ακόμα, κλειδιά στο θέμα μας.

ΑΤΗ: Πνευματική τύφλωση που προκαλούν οι θεοί στον ήρωα, ώστε να οδηγηθεί μόνος στην καταστροφή του, επακόλουθο της «Υβρις» του. .Θυμίζει το «Μωραίνει Κύριος όν βούλεται απολέσαι».

ΥΒΡΙΣ: Η αλαζονική συμπεριφορά του ανθρώπου, που οδηγεί στην υπέρβαση του ηθικού και θεϊκού νόμου και επέφερε την την ΤΙΣΙΝ (ανταπόδοσιν εκδίκησης). Αθάνατο χαρακτηρισμό της Ύβρης έδωσε ο Αισχύλος «Ύβρις εξανθούσα εκάρπωσε στάχυν άτης. Όθεν πάγκλαυτον εξαμά θέρος»(Πέρσαι,821-2) γιατί όταν η αλαζονεία ανθοφορήσει, (φθάσει στην ακμή της) καρπίζει ολεθροφόρο στάχυ και από εκεί θερίζει τρυγητό πολύδακρυ.

ΕΡΙΝΥΕΣ: Γυναικείες θεότητες ( Τισιφόνη, Αληκτώ, Μέγαιρα) που τιμωρούν (ΤΙΣΙΣ) την αδικοπραγία, κυρίως τα εγκλήματα κατά συγγενών. (Λεξ. Μπαμπινιώτη). Οι Ερινύες βγαίνουν από τα κατάβαθα μιας ψυχής.

Τέλος, οι προσωπίδες που φορούσαν οι ηθοποιοί, πρόσφεραν στον ηθοποιό την έκ-σταση, δηλ, την έξοδο από τον εαυτό του και τον ενστερνισμό του ρόλου του.

Θα τελειώσω το σημερινό θέμα μου με ερμηνεία του κλασσικού ορισμού της κάθαρσης «δι’ ελέου και φόβου» του Αριστοτέλη. «Η τραγική ποίηση με τον ιδιότυπο «έλεο και φόβο» που διεγείρει την ψυχή των θεατών-των ικανών να καταλάβουν τα έργα της- «καθαίρει» τα πάθη,δηλ. κάνει τους θεατές να δοκιμάσουν όχι τον κοινό έλεο και φόβο, αλλά έλεο και φόβο καθαρμένο, που είναι συγκινήσεις άλλου ποιού, επειδή πηγάζουν από τη σύλληψη κάποιου βαθύτερου νοήματος της ζωής και της μοίρας του ανθρώπου, επομένως πάθη αποσταγμένα, έλλογα, ικανά να υψώσουν τον άνθρωπο σε μια ανώτερη πνευματική σφαίρα» Παπανούτσος.

Και ένας δεύτερος ορισμός: « Η κάθαρση συντελείται αδιάκοπα κάθε στιγμή της τραγωδίας, όπως περίπου-σε άλλο επίπεδο- η μεταρσίωση του πιστού κατά το διάστημα της θείας λειτουργίας στη χριστιανική λατρεία.» Τερζάκης.

Πάσχα Ελλήνων

Όλη η Μεγάλη Εβδομάδα εμπνέει μυστική ευλάβεια, ώστε ακόμη και στον άπιστο επιφέρει μια αλλαγή στη συμπεριφορά του και κάποια περισυλλογή.

Αρχίζει με την είσοδο και υποδοχή του Ιησού στα Ιεροσόλυμα μέσα σε παραλήρημα ενθουσιασμού, που κράτησε μόνον τρεις μέρες. Κατόπιν ο ασταθής όχλος (το profanum volgus που θα ‘λεγε ο Οράτιος) με πολλή ευκολία γύρισε στο αντίθετο. Ακόμη και μαθητές του, στη δύσκολη ώρα, τον αρνήθηκαν. Οι παθιασμένοι ενθουσιασμοί δεν μας είναι άγνωστοι στην ιστορία να μεταβάλλουν στρατόπεδο και από το ωσαννά προχωρούν στο σταυρωθήτω.

Δυο μέρες η Μεγάλη Τρίτη και η Μεγάλη Πέμπτη εμπνέουν μια ιδιαίτερα ευλάβεια και κατάνυξη.

Η πρώτη εινα η θρυλική βραδιά της αμαρτωλής γυναίκας που μας τη θυμίζει η άμοιρη , πανέμορφη αρχοντοπούλα του Βυζαντίου, Κασσιανή, που με την περήφανη στάση της απέναντι στον αυτοκράτορα Θεόφιλο (829-842), ως υποψήφια νύφη, έχασε το θρόνο και μαζί με αυτόν την ομορφιά και τα νιάτα της που τα έκλεισε σε μοναστήρι.

Εκεί αφοσιώθηκε στο Θεό γράφοντας κάποτε τον περίφημο ύμνο της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανοούσα πέφτει μπροστά στα γόνατα του Ιησού, ασπάζεται τα άχραντα πόδια του Διδασκάλου της αρετής, τα αλείφει με μύρο σφογγίζοντάς τα με την κόμη των μαλλιών της και μέσα από την άβυσσαλέα ψυχή των κριμάτων της, φως ιλαρόν αναβλύζει και λυτρωτικός σταλαγμός δακρύων .

Είναι η ημέρα εξιλέωσης αμαρτημάτων του ωραίου φύλου, το οποίο πλημμυρίζει τις κατάμεστες εκκλησίες.

Η δεύτερη, η Μεγάλη Πέμπτη, είναι η μέρα του τραγικού πάθους. Η Ανθρώπινη Αρετή, ο αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον, γυμνός εις κρίσιν ίσταται. Η Άκρα Σιωπή και Ταπείνωση. Κατόπιν η μεγαλειώδης, η ασύλληπτη εικόνα που εμπνευσμένος ποιητής- υμνογράφος οραματίστηκε και ακούμε από τα χείλη ιερουργούντος το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας». Και ο πιο αναίσθητος νιώθει στην εικόνα της Σταυρωμένης Αρετής ρίγη συγκινήσεως να διαδράμουν τα μέλη του.

Εκεί αναλογίζεται κανείς τους κρεμασμένους επί ξύλου των πολέμων, τις μυριάδες των νεκρών στα πεδία των μαχών, τους καέντας στα κρεματόρια, τους δεδιωγμένους ένεκεν δικαιοσύνης, τους μαρτυρούντας υπέρ ειρήνης, τους εν θαλλάσσαις απεγνωσμένους πνιγέντας πρόσφυγας, και όλους αυτούς που δεν έχουν ευαγγελιστή να τους μνημονέψει.

Λαος μου τί εποίησά σοι και τί μοι ανταπέδωκας. Έ σπειρε συγγνώμη και αγάπη προς όλους , κήρυξε με πάθος ότι ο Θεός αγάπη εστίν, κήρυξε το πρωτάκουστο, να αγαπάς τον εχθρό σου, να συγχωρείς τους δημίους σου που σε λοιδωρούν βάναυσα και χαιρέκακα . Τέτοια κηρύγματα, πριν από το δράμα του Γολγοθά δεν γνώρισε η Ιστορία.Ονειρεύτηκε ένα βασίλειο του Θεού δίχως τάξεις, χωρίς ηγέτες, χωρίς θεσμούς και ιεραρχία, σε ισότητα

φύλων και εθνών, σε επανάσταση που δεν ήταν πολιτική αλλά κίνημα ψυχών, που γρήγορα τα μετέτρεψαν οι δήθεν υπηρέτες του, στο αντίθετό τους: Σε τάξεις, σε αδιατάρακτους θεσμούς και αυστηρές δομές βασισμένες σε αμετακίνητη ιεραρχία, σε εθνικότητα και φύλο, σε ευλογία των όπλων και του πολέμου, του εξοντωτικού πολέμου μεταξύ ομοθρήσκων, εκεί να ιδείς διαμοιρασμό των ιματίων Του, και δυστυχώς με επικυρίαρχο παντού και σε όλα την επικράτεια και το χρήμα!

Και για τον διδάσκαλο της αρετής και αγάπης, τον δίκαιο και τον άκακο, ο ακάνθινος στέφανος , τα καρφιά, ο σταυρός η χολή, το όξος, ο μαρτυρικός θάνατος, για να θυμίζει στους αιώνες τη μοίρα του δίκαιου, και του άκακου, όπως την είδε μέσα στους αιώνες πρώτος ο Πλάτων στην Πολιτεία του: «ο δίκαιος,μαστιγώσεται (θα μαστιγωθεί) στρεβλώσεται( θα του σπάσουν τα πλευρά) , δεδήσεται (θα τον δέσουν χειροπόδαρα) πολλά κακά παθών, ανασχινδυλευθήσεται (θα ανασκολοπισθεί) 62, Α.

Τον ανασκολοπισμό στη θέση του ρωμαϊκού μαρτυρίου, του σταυρού, πρόβλεψε ο μέγας Πλάτων.

Και ο δικός μας Βάρναλης: Θεριά οι ανθρώποι/ δεν μπορούν το Φώς για να σηκώσουν/ χίλιες φορές να ρθείς στη γη τόσες θα σε σταυρώσουν.

Που σημαίνει με, άλλα λόγια, και άλλους συλλογισμούς, χωρίς θυσία Πρωτομάστορα / γιοφύρι δε στεριώνει.

Και θρίαμβος χωρίς θυσία δε γίνεται.

Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, ούτος μόνον μένει, εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει. (Ιωάννης, 12,24).