top of page
Πώς ο κοίλος έγινε... σκύλος!

Περίμενα και από την τελευταία εργασία του κ. Χ. Πάντου δημοσιευμένη στο Βήμα, να βρώ κάτι για την περίφημη παροιμία «και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολόκληρη».Και οι λεξικογράφοι Σταματάκος και Μπαμπινιώτης την έχουν αυτολεξεί.

  Αναρωτιέμαι από πότε οι Έλληνες ήταν τόσο πλούσιοι που έδεναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα και τάιζαν τους σκύλους πίτες! Τα σκυλιά ειρωνικά μπορούσαν να τα δένουν με λουκάνικα, αλλά είναι αμφίβολο αν εκείνος ο σκύλος που ξέραμε και ζούσε στο κουμάσι του, αν έτρωγε πίτες.

Από εμβριθή παλαιό Γυμνασιάρχη μου είχα ακούσει ότι πρόκειται για «κοίλο», που σημαίνει κοιλιά και από παραφθορά ο κοίλος έγινε... σκύλος! Έτσι η παροιμία και" η κοιλιά (ο κοίλος) γεμάτη και η πίτα ολόκληρη αποκτά το γνήσιο νόημά της.

 Η παραφθορά μιας λέξης γίνεται με μια πλησιέστερη στο άκουσμα, όταν πια η πρώτη δεν αναγνωρίζεται.

 Κατ' αυτό τον τρόπο η παλαιότερη βυζαντινή, προφανώς, φράση «εφίλησε τας κάτω ερριμμένας ποδέας» του Αυτοκράτορα ή Δεσπότη, προς δήλωση μεταμέλειας και ικεσίας, έγινε «εφίλησε τις κατουρημένες ποδιές»!

 Πιστεύω πως κατ' αυτό τον τρόπο έγινε και ο «κοίλος» σκύλος.

bottom of page